Η Αθλητική Ψυχολογία, χρησιμοποιεί ψυχολογικές γνώσεις και δεξιότητες για να 

αντιμετωπίσει τη βέλτιστη απόδοση και ευημερία των αθλητών, τις αναπτυξιακές και 

κοινωνικές πτυχές της αθλητικής συμμετοχής και ζητήματα που σχετίζονται με αθλητικά 

αθλητές. Η διαχείριση του άγχους, η ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και η βελτίωση της 

επικοινωνίας είναι μερικοί από τους τομείς με τους οποίους ασχολούνται οι ειδικοί της 

εκπαιδευτικής αθλητικής ψυχολογίας. Όσο σημαντική είναι η σωματική υγεία, τόσο 

σημαντική είναι και η ψυχική υγεία, η οποία μας οδηγεί να αναγνωρίζουμε τη σημασία της 

ψυχολογίας στον αθλητισμό (WUC, 2021).

Η αθλητική ψυχολογία για παιδιά είναι εξίσου σημαντική με την αθλητική ψυχολογία 

για τους μεγαλύτερους αθλητές. Οι ψυχολογικές δεξιότητες που μαθαίνουν τα παιδία, θα 

τα βοηθήσουν στη βελτίωση της ψυχικής τους υγείας, παράλληλα με την αύξηση της 

απόδοσής τους (Straw, 2024). Υπάρχουν δύο πλευρές που ο αθλητικός ψυχολόγος μπορεί 

να δουλέψει με την νοοτροπία ενός αθλητή. Το ένα περιλαμβάνει την υπέρβαση ψυχικών 

προκλήσεων όπως το άγχος, ο φόβος της αποτυχίας, η τελειομανία, η πίεση και άλλα που 

λειτουργούν ενάντια στην ψυχική τους υγεία. Αυτές οι προκλήσεις οδηγούν σε χαμηλότερα 

επίπεδα απόδοσης, αλλά χειρότερα, τείνουν να έχουν ως αποτέλεσμα ένας αθλητής να 

χάσει την αγάπη του για το παιχνίδι και να σκέφτεται να σταματήσει το άθλημά του. Η 

άλλη πλευρά περιλαμβάνει τη χρήση τεχνικών αθλητικής ψυχολογίας για τη βελτίωση των 

νοητικών δεξιοτήτων με σκοπό τη βελτίωση της απόδοσής τους.

🪷 Διαχείριση Απογοήτευσης και Αποτυχιών: Η Διαχείριση Απογοήτευσης και 

Αποτυχιών καλλιεργείται μέσω της ανάπτυξης της ανθεκτικότητας. Η 

ανθεκτικότητα στον αθλητισμό είναι η ικανότητα των αθλητών να διατηρούν την 

ψυχική και συναισθηματική τους σταθερότητα απέναντι στις αντιξοότητες, το στρες 

και τις πιέσεις που αντιμετωπίζουν. Η καλλιέργεια αυτής της ικανότητας μπορεί να 

συμβάλλει σημαντικά στην επιτυχία και τη μακροχρόνια σταθερότητα των αθλητών. 

Επιτυγχάνεται μέσω της ανάπτυξης της Στοχοθεσίας, της Αυτορρύθμισης, της 

Αποδοχής, της Προσαρμοστικότητας και της Αυτοπεποίθησης. Η ανάπτυξη 

ανθεκτικότητας απαιτεί χρόνο και συνειδητή προσπάθεια, αλλά μπορεί να οδηγήσει 

σε καλύτερες αθλητικές επιδόσεις και μια υγιέστερη αθλητική καριέρα.

.

🪷 Διαχείριση Άγχους και Στρες: Η Διαχείριση Άγχους και Στρες στον αθλητισμό 

είναι κρίσιμη για την απόδοση και την ευεξία των αθλητών. Το άγχος και το στρες 

μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά την ψυχολογική και σωματική κατάσταση των 

αθλητών, με αποτέλεσμα να μειωθεί η απόδοσή τους. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές 

διαχείρισης του Άγχους και του Στρες όπως αυτές των Τεχνικών Αναπνοής, της 

Προοδευτικής Μυϊκής Χαλάρωσης, της Οπτικοποίησης και των Θετικών 

Φαντασιώσεων, της Χρονοδιαχείρισης και Οργάνωσης αλλά και της Διαχείρισης 

Σκέψεων. Η ανάπτυξη και η εφαρμογή αυτών των στρατηγικών μπορεί να βοηθήσει 

τους αθλητές να διαχειριστούν το άγχος και το στρες, βελτιώνοντας έτσι την 

απόδοσή τους και προάγοντας την ψυχική τους ευεξία.

.

🪷 Καλλιέργεια Θετικής Στάσης και Αυτοπεποίθησης: Η καλλιέργεια θετικής 

στάσης και αυτοπεποίθησης στον αθλητισμό είναι βασική για την επίτευξη των 

στόχων και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκύπτουν. Επιτυγχάνεται 

μέσω διάφορων πρακτικών όπως η ρεαλιστική στοχοθεσία, η αναγνώριση 

προσωπικών επιτυχιών, η εστίαση στον εαυτό, η εκμάθηση από αποτυχημένες 

προσπάθειες, η άσκηση αυτοσυνείδησης σκέψεων και σώματος αλλά και η 

εκμάθηση παραμονής στο παρόν. Με αυτές τις πρακτικές, ενισχύεται η θετική 

στάση και η αυτοπεποίθησή, βοηθώντας έτσι να αντιμετωπιστούν με επιτυχία οι 

προκλήσεις του αθλητισμού.

.

🪷 Εξισορρόπηση Αθλητικής και Ακαδημαϊκής Ζωής: Η εξισορρόπηση της 

αθλητικής και ακαδημαϊκής ζωής στον αθλητισμό είναι σημαντική για την επιτυχή 

πορεία ενός αθλητή, καθώς και για τη συνολική του ευημερία. Η σωστή διαχείριση 

αυτών των δύο πτυχών της ζωής μπορεί να απαιτεί ισορροπημένο χρόνο, 

οργάνωση και αυτογνωσία. Η εξισορρόπηση αυτή, επιτυγχάνεται μέσω 

διαφορετικών πρακτικών όπως η Οργάνωση Προτεραιοτήτων, η Κατανόηση των 

Αναγκών, η Οργάνωση του Χρόνου, η Διαχείριση του Άγχους, ο Προγραμματισμός 

της Ανάπαυσης, η Προσαρμογή κατά τη Διάρκεια της Σεζόν και τέλος η Φροντίδα 

της Σωματικής και Ψυχικής υγείας. Η εξισορρόπηση της αθλητικής και 

ακαδημαϊκής ζωής απαιτεί συνειδητή προσπάθεια και δέσμευση, αλλά μπορεί να 

οδηγήσει σε μια πλούσια και ισορροπημένη εμπειρία.

.

Όλες αυτές οι δεξιότητες μπορούν να καλλιεργηθούν σε ομαδικό επίπεδο, αλλά 

ταυτόχρονα και σε ατομικό επίπεδο σε διαδικασία ατομικής ψυχοθεραπείας. Η 

ψυχοθεραπεία, είναι ένας σημαντικός πόρος που μπορεί να προσφέρει υποστήριξη και 

βοήθεια σε πολλά επίπεδα. Αν και η ένταξη των παιδιών στον αθλητισμό μπορεί να έχει 

πολλά οφέλη, όπως η φυσική υγεία, η κοινωνικοποίηση και η ανάπτυξη των δεξιοτήτων, 

μπορεί επίσης να επιφέρει προκλήσεις ή ανησυχίες. Ορισμένα από τα ζητήματα που 

μπορεί να αντιμετωπίζουν τα παιδιά στον αθλητισμό περιλαμβάνουν την πίεση από τους 

γονείς ή τους προπονητές, τον ανταγωνισμό μεταξύ των συναθλητών, το άγχος επίδοσης, 

τραυματισμούς και άλλα. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να 

αντιμετωπίσουν αυτά τα ζητήματα με πιο υγιή τρόπο.

Σημαντικό ρόλο εκτός από την ατομική βελτίωση και θεραπεία του αθλητή, 

διαδραματίζει και το υποστηρικτικό περιβάλλον από τους γονείς/φροντιστές αλλά και 

τους προπονητές τους. Οι γονείς και οι προπονητές κατέχουν κρίσιμο ρόλο στην αθλητική 

ανάπτυξη και ευημερία των παιδιών. Η συνεργασία μεταξύ των δύο αυτών ομάδων είναι 

σημαντική για να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά έχουν μια θετική εμπειρία από τον αθλητισμό 

και αναπτύσσουν σημαντικές δεξιότητες και αξίες. Οι γονείς πρέπει να ενθαρρύνουν τα 

παιδιά τους να συμμετέχουν στον αθλητισμό και να τα υποστηρίζουν σε αυτή την 

προσπάθεια, μπορούν επίσης να είναι θετικά παραδείγματα με την ίδια τους τη συμμετοχή 

σε φυσικές δραστηριότητες, μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν τις 

αθλητικές τους δεξιότητες παρέχοντας πρόσβαση σε αθλητικές εγκαταστάσεις αλλά το 

πιο σημαντικό είναι ότι πρέπει να είναι εκεί για να υποστηρίξουν τα παιδιά τους όχι μόνο 

φυσικά αλλά και ψυχολογικά, βοηθώντας τα έτσι να διαχειριστούν την πίεση και τις 

απαιτήσεις του αθλητισμού. Από την άλλη, οι προπονητές έχουν την ευθύνη να 

εκπαιδεύουν και να καθοδηγούν τα παιδιά στην ανάπτυξη αθλητικών δεξιοτήτων και στην 

κατανόηση των κανόνων και των αξιών του αθλητισμού, μπορούν να βοηθήσουν στην 

κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών δημιουργώντας μια θετική ομαδική ατμόσφαιρα και 

προωθώντας τη συνεργασία και την επικοινωνία αλλά ταυτόχρονα πρέπει να είναι 

ευαίσθητοι στις ανάγκες και τις συναισθηματικές διαταραχές των παιδιών και να παρέχουν 

την ανάλογη ψυχολογική υποστήριξη.

. Η αθλητική ψυχολογία για παιδιά και εφήβους είναι κρίσιμη για την ολιστική τους 

ανάπτυξη. Αποτελεί έναν σημαντικό τομέα που επικεντρώνεται στην κατανόηση και τη 

βελτίωση της ψυχικής και συναισθηματικής ευεξίας των νέων αθλητών. Ενισχύοντας τις 

ψυχολογικές τους δεξιότητες και παρέχοντας τη σωστή υποστήριξη, μπορούμε να 

βοηθήσουμε τους νέους αθλητές να απολαμβάνουν τον αθλητισμό, να αναπτύσσονται 

προσωπικά και να επιτυγχάνουν τους στόχους τους

“Ποτέ δεν είναι τόσο δύσκολο να μιλήσουμε όσο όταν ντρεπόμαστε για τη σιωπή 

μας” La Rochefoucauld (1613-1680) 

– Κατανόησε τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σε αυτό που είσαι και αυτό που κάνεις.

– Μην προσπαθείς να προσδιορίσεις την αξία σου ανάλογα με τις επιτυχίες ή τις 

αποτυχίες σου.

– Είσαι σημαντικός/η και αξιόλογος/η ανεξάρτητα από την ποιότητα των συντροφικών σου 

σχέσεων ή από την επαγγελματική σου σταδιοδρομία. Μη συγκρίνεις τον εαυτό σου με 

τους άλλους. Είσαι ανεπανάληπτος/η και έχεις τα δικά σου ιδιαίτερα χαρίσματα. Πάντα θα 

υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που θα τα καταφέρνουν καλύτερα ή χειρότερα από σένα. 

Ο ανταγωνισμός μπορεί να δημιουργήσει άγχος στο παιδί αν αποτελέσει αιτία να 

νιώσει ότι η αξία του εξαρτάται από την επίδοσή του. Όταν τα πράγματα τα οποία 

αισθάνεται το παιδί ως πιο σημαντικά-όπως είναι η αγάπη και η αποδοχή των άλλων￾εξαρτώνται από τις καλές επιδόσεις, υπάρχει η πιθανόητα να τα καταβάλει το άγχος. Οι 

έρευνες δείχνουν πως ο φόβος της αποτυχίας και η ανησυχία που νιώθει το παιδί μήπως 

δεν αποδώσει καλά σε κάποιο αγώνα, πιθανότατα αποτελούν τις σημαντικότερες αιτίες 

για στρες και νευρικότητα στον τομέα του παιδικού αθλητισμού. Τα παιδιά ανησυχούν 

μήπως αποτύχουν, μήπως δεν σταθούν ικανά να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του 

αναταγωνισμού. Μπορεί να νιώσουν άγχος πριν, κατά τη διάρκεια και ύστερα από έναν 

αγώνα. Μια έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ, έδειξε ότι το 62% των παιδιών ανησυχεί μήπως 

δεν παίξει καλά ή κάνει κάποιο λάθος, ενώ το 23% δήλωσε πως το άγχος μπορεί να 

σταθεί αιτία να εγκαταλείψουν τον αθλητισμό.

Ωστόσο, τα παιδιά που παίρνουν μέρος σε ατομικά αθλήματα μπορεί να νιώσουν 

περισσότερο »ανταγωνιστικό στρες» από εκείνα που συμμετέχουν σε ομαδικά αθλήματα. 

Το άγχος που νιώθουν πριν τον αγώνα, αυξάνεται ακόμα περισσότερο όταν πιέζονται από 

τους γονείς και τους προπονητές να κερδίσουν.

Η αβεβαιότητα που νιώθουν για κάποιο αγώνα, το πόσο σημαντικός είναι ο αγώνας αυτός, 

καθώς και η σειρά που μπορεί να αγωνιστούν, μπορεί να αποτελέσουν παράγοντες 

άγχους. Ο αθλητικός ψυχολόγος Δρ Rainer Martens , ειδικός στον παιδικό αθλητισμό, 

διατυπώνει την εξής θεωρία: Το «ανταγωνιστικό στρες» μπορεί να παρομοιαστεί με έναν 

ιό. Αν το παιδί δεχθεί μια μεγάλη δόση μονομιάς, μπορεί να αρρωστήσει. Οι μικρές, 

προσεκτικά ελεγχόμενες δόσεις επιτρέπουν στο παιδί να μάθει πως να διοχετεύει το 

άγχος του με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποτελεί βοήθεια και όχι εμπόδιο, στη βελτίωση των 

επιδόσεών του. Προσεκτικά επιλεγμένοι αγώνες με ρεαλιστικούς στόχους και προσδοκίες 

βοηθούν το παιδί να μάθει ότι αθλητισμός σημαίνει ψυχαγωγία. Μια ψυχαγωγία που μπορεί 

να απολαμβάνει ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.

Έχουν διατυπωθεί ανησυχίες σχετικά με το αν το στρες του ανταγωνιστικού 

αθλητισμού μπορεί να εμποδίσει τη συναισθηματική ανάπτυξη των μικρών παιδιών. 

Κάποιοι ειδικοί, μάλιστα, αμφιβάλλουν αν τα μικρά παιδιά θα πρέπει να συμμετέχουν σε 

οργανωμένες προπονήσεις και αγώνες. Πιστεύουν ότι η νεαρή τους ηλικία δεν τους 

επιτρέπει να ανταπεξέλθουν στο άγχος που αποτελεί βασικό στοιχείο του ανταγωνιστικού 

αθλητισμού. Ωστόσο, μια έρευνα που διεξήγαν ο Δρ Martens και η Δρ Julie Simon έδειξε 

ότι παρόλο που ο αθλητισμός αναμφίβολα προκαλεί στρες, δεν πρόκειται για κάτι 

χειρότερο από το στρες που νιώθει ένα παιδί όταν πρόκειται να γράψει κάποιο 

διαγώνισμα ή να συμμετέχει στην σχολική ορχήστρα.

Κάθε παιδί διαφέρει στον τρόπο που αντιμετωπίζει το στρες και βέβαια κάποια 

παιδιά είναι σε θέση να το αντιμετωπίζουν καλύτερα από κάποια άλλα. Οι ειδικοί 

πιστεύουν πως υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που επηρρεάζουν την ικανότητα 

ενός παιδιού να ανταπεξέρχεται στο στρες. Τέτοιοι είναι η προσωπικότητα του 

παιδιού, η ευφυία του και ο βαθμός της αυτοεκτίμησής του. 

Σε ένα άρθρο με τίτλο «Αιτίες άγχους των παιδιών σε σχέση με τον αθλητισμό» που 

περιλαμβάνεται στο βιβλίο »Προπονώντας τα παιδιά στον αθλητισμό» ο Stephen 

Rowley αναφέρει πως οι διάφοροι παράγοντες, όπως είναι το φύλλο του παιδιού, η 

ευφυία του και ο βαθμός υποστήριξης που του δείχνουν οι γονείς και οι προπονητές 

του, μπορεί να επηρρεάσει την ικανότητά του να ανταπεξέρχεται σε καταστάσεις 

που προκαλούν στρες. 

‘‘Το να κερδίσει κανείς τον αγώνα χάνοντας το παιδί είναι μια θυσία πέρα για πέρα 

ευτελής» Δρ Terry Orlick και Cal Botterill 

References:

Eastbrook, J.A. (1959). The effect of emotion on cue utilazion and the organization of 

behavior. Psychological review, 66, 183-201.

Endler, N.S. (1978). The interaction model of anxiety: Some possible impications. In 

D.M.Landers & R.W.Christina (Eds.), Psychology of motor behavior and sport-1977 (pp. 

332-351). Champaign, IL: Human Kinetics

Hanin, Y.L. (1980). A study of anxiety in sports. In W.F.Straub (Ed.), Sport Psychology: An 

analysis of athlete behavior (pp. 236-249). New York: Mouvement Publications

Martens, R., Vealey, R.S., & Burton, D. (1990). Competitive anxiety in sport. Champaign, 

IL: Human Kinetics

Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Wiley.

Seley, H. (1983). The stress concept: Past, present and future. In C. L. Cooper (Ed.), 

Stress research (pp. 1-20). New York: John Wiley & Sons